İçinde kabuğuna çekileceğin 28 rota

Yollarda, bilmediğim sokak aralarında kendimce kaybolmaktan keyif alıyorum.

Yeni rotalara ulaşmak için önce koca bir sıkkınlar ordusunu garnizonda bırakıyorum. Yanıma bir tutam hareket içgüdüsü alıyorum, biraz da içten yanmalı kaos...

Sonra bir dizi seyahatte buluyorum kendimi.

İşte o yollarda fotoğrafladıklarım:

28- Karaöz / KUMLUCA

Karavan kampı "ne olmalı"dan çok kampta "nasıl yaşanır"ın cevabını emin olun Almanlar veriyor.

Yaşadıkları yerde çevreye taşmıyorlar. Karavanın etrafında tüpler, halılar, bidonlar yok, ortalığı boğan mangalları hiç yok. Doğayla bağlarını temiz tutmuşlar, sakinliğin gücünü kullanıyorlar ve yayılmayı sevmiyorlar.

Türkiye'de kamp kültürüne gelince... Mimarlar ve psikologlar göreve...

27 - Taşkale Ambarları / KARAMAN

Aslen bir tahıl ambarı... Killi kireç kayalar, insan eliyle oyulunca bu taş ustalığı ortaya çıkmış. Tahılları saklayabilmek için koca kaya parçası doğal buzdolabına dönüşmüş.

Ambarların ilk basamakları da oyuklar içinde bir mescide çıkıyor.

Ambardaki "Atatürk"?

Paşa'nın Ata köklerinden Kızıl Ahmet Efendi, altı asır önce aşiretiyle birlikte buradan Makedon topraklarına göç ediyor. Tıpkı Kazım Karabekir'in Karamanlı ataları gibi...

26-Affan Kahvesi / ANTAKYA

Antakya'nın 111 yaşındaki abidesi... İçeri adım attığında zaman geri çekiliyor.

Önü 'eski topraklar'ın çay söylediği İnci Kıraathanesi, arkası şehri merak edenlerin retro Affan kahvesi...

Ve pembeli Haytalı...Mısır unu, süt, Suriye vanilyası, gül suyu yan yana gelip ortaya 'fakir ama gururlu köy'ün muhallebisi çıkmış. Gül suyu kokusuna dayanamıyorsanız, ince bellide servis edilen Türk kahvesine geçip 1911'e kadar gidin.

25- Ulu Cami / MARDİN

Eski Mardin'in 750 yıllık külliyesi... Sokakları, kaldırımları, baharat dükkanları Artuklu tarihi kokuyor. Cami gündüz turist istilasında...Ama gece terasta yer tutun.

24- Papaz Kalesi Chapel / ANTALYA

Teke yarımadasıyla Bey Dağları'nı kadrajına alan en ruh açıcı falezlerden biri... Sevgililer de, iç sesini dinleyen yalnızlar da bu kesite çok yakışıyor.

23- Ihlara Vadisi

Ürgüp-Göreme hattından sizi 300 adım aşağıya indiren kanyon... Vadideki çayın kıyısında yürürken saklanmış mağara kiliselerini görüyor; insandan, toplumdan, güç zehirlenmesi yaşayan Roma istibdadından uzak duran keşişlerin kaçışını hissediyorsunuz.

22- TERMESSOS

Düzlerçamı'nda salınırken bir anda 'kral yolu'ndasın. Yalnız yol biraz bayırlı tepeli... Neredeyse koca bir Güllük Dağı tırmanılıyor. Zirvede sizi Artemis Tapınağı, sur duvarlarını geçemeyen rahatsız İskender'in komutanları, Luvi medeniyeti ve kızılçamlar arasındaki tiyatro karşılıyor.

21- Habibi Neccar Cami / HATAY

Tarihi yapı 638 yılında Araplar'ın Antakya'yı ele geçirdiği dönemde inşa ediliyor. İlginç olansa Türkiye sınırları içinde yapılmış ilk cami olması... İçeride cemaatin yerini tur otobüsleriyle gelen turistler alıyor. Avlu uzun çarşıdan hallice...

20- Düğme Evler /ORMANA

Bir Akseki yaylası... Dedemin de doğduğu bu yeşil Akdeniz köyü, Gidengelmez Dağları eteklerine kurulmuş. Evlerin dış cephelerindeki ahşap çıkmalara halk zamanla 'düğmeli evler' demeye başlıyor ve Ormana kendine has ev mimarisiyle kalabalıkları içine çekiyor. Denizden 1 km yüksekte konumlanan bu Orta Toros köyü yazın serin, kışın kar altında...

19- Antakya / HATAY

Sokak, çarşı ve pazarında tekrar tekrar kaybolarak gezmeniz gereken yer... Çok kültürlü yerleşik yaşamın izleri adım başı karşınıza çıkıyor. Ya St.Simon Manastırı ya Uzun Çarşı, ya Asi nehri ya da Habibi Neccar olarak...

Özetle...Bu kente dokunulur.

18- GÖKLİMAN - ANDREA DORIA KOYLARI

Sarısu plajı, Kaputaş, Beldibi, Çıralı, Kalkan, Olimpos, Korsan koyu... Batı Antalya'nın birbiriyle yarışan onlarca kıyısı içinde Finikeliler başka şarkılar söylüyor. Bu hatta okyanus turkuazına sahip en özel koylar yan yana sıralanmış. Mütevazı büyüklüğüyle Gök Liman, endamın yeter dedirtenlerden...

17- Sultanhan / AKSARAY

Alaeddin'in sihirli lambası...Selçuklu Sultanı, Konya kırsalında 8 asır öncesinde inşa ettirmiş bu kervansarayı... Süslemeleriyle devrin en geometrik meydan okuması...

16- Fisandon Kilisesi / KARAMAN

Dereköy kırsalında köy evlerinin arasında unutulmuş gibi gözüken 900 yıllık kilise... Yapanı, yaptıranı bilinmiyor ama 1500'lerde cami formatına dönüştürülmüş. Sonbaharın yeşil-kızıl alaşımlı görsellerinin arasında kiliseye ulaşmayı deneyin. Eskiden nüfus kağıtlarında 'Fisandonlu' yazan köylülerle mutlaka temasa geçin. Çünkü sizi dinleyerek anlatıyorlar.

Kilisenin dış cephe fotoğrafı(3.kare) kulturportali.gov.tr'den alınmıştır.

15- Turistik Tramvay

İçinde bir tarih öğrencisisin. Gıyasettin Keyhüsrev, Mustafa Kemal Paşa, Hadrianus, Pamfilyalılar, Paleolitik kardeşler... Turistik tramvayın falezler üstünde hatırlatmadığı uygarlık kalmıyor. Atatürk'ün şık kıyafetleriyle kaldığı konak, Antalya Müzesi, Selçuklu Sultanı'nın at üstünde Güllük dağına işaret eden bedeni ve Yivli Minare tramvayın pencerelerine yansıyor. Üç Kapılar'ı unutmayalım tabii...

14- Tartan Evi / KARAMAN

Tartanzadeler'in II.Mahmud döneminde inşa ettirdiği bir Karaman hafıza kaydı... Sekizgen tavanı, orta sofası, ilginç kalem işçiliğiyle Anadolu ev mimarisi standartlarını da aşmış görünen bir konak niteliğinde... Tavana İstanbul'un gölgesi vurmuş olmalı: Kız Kulesi, yandan çarklı şehir hatları vapurları, yelkenliler ve Dolmabahçe... Tartanlar'ı, özellikle de Karaman'ı pas geçmemenizi tavsiye ederim.

13- Feslikan Yaylası

Teke yarımadasının sarp yaylalarından... Ağustos sıcağında hırkayla oturtur, kışın yolları kara boğar. Sinan Değirmeni, Geyikbayırı, Çağlarca ve Mor Yer yaylanın gezilmesi gereken yerlerinden... Bölge insanının bahçelerde sonbahar hazırlıklarını görmeden geçmeyin.

12- Saint Pierre Kilisesi / HATAY

İlklerin kilisesi... Hz.İsa'nın havarilerinden Aziz Petrus'un ilk vaaz verdiği yer... Roma'dan kaçan Hristiyanlar'ın ilk ibadet evi... Reyhanlı yolu üzerinde Habib-i Neccar Dağı eteklerine kurulan kilisenin yapanı bilinmiyor ama "Hristiyan" kelimesi de ilk burada kullanılıyor.

11-Çıralı / ANTALYA

Çıralı... Antalya'nın içine sızan bir Ege kasabası gibi... Minimallik üzerine kurulan hayallerin pilot bölgesi... İster başını al çekil bir caretta kıyısına, ister karavandan izle Akdeniz yıldızlarını...

10- Ulucami / AKSARAY

Hafta sonları yayın için gittiğim Sivas ve Kayseri'de görmüştüm bu tarz cami mimarisini. Ama Ulucami şatafattan sıyrılmış sadeliğiyle özellikle akşamları daha farklı... İbadethanelere sadelik çok yakışıyor. Kubbe altındaki yüzlerin pişmanlıkları, talepkarlıkları ve olmak istedikleri daha yalın, daha insani yansıyor sanki kesme taşlara...

9- Eskişehir

Üniversitedeyken beş yıl nefes aldığım, yaşadığım yer... Şehir yıllar içinde biraz obeze bağlasa da ben Eskişehir'e dudak bükemeyenlerdenim. Bu kişisel gelişim şehrini karlar altında daha çok seviyorum.

8- Karakuyu / DİNAR

Yol uzuyor, biraz sakin bir molaya ihtiyaç var. Kalabalıklardan sıyrılıp yol üstü lokumcu, sucukçu güruhları da geçip kıyısında alıyorsun soluğu. Bir göl kıyısından fazlası... Su üstünde salaş bir balıkçı lokantası... Kuş cennetini izlerken, yolculuk artık eller havaya modunda...

7- Eski Çarşı / MARDİN

"Mardin Kapı şen olur..." 1000 yıllık taş evlerin Arnavut kaldırımlarıyla, kahvecileriyle, baharatçılarıyla, kilise ve cami avlularıyla şehir kadrajdan çıkamıyor hiçbir an.

6- Arykanda / FİNİKE

Finike sırtlarındaki antik kentin girişinde gördüm bu dikkat tabelasını. Doğa tasviri bu kadar mı başarılı olur?

5- Çeşmeli Kilise / KARAMAN

Diğer adı Surp Asvadzadzin Ermeni Kilisesi... Rum'u var, Ermeni'si var, Araboğlu Camisi, Yeni Hamam'ı, Tartan Konağı var. Yapı Bizans'tan, hapishaneye dönüştürme bizden...Kilise Ermeni cemaatine sesleniyor, karşısındaki tek göz evde ise Rum rahip oturuyor. İçeride bu bilgileri veren de gönüllü bir cami imamı... 'Kilisenin imamı'yım aynı zamanda diyor tebessümle. Topucak, Antakya gibi... Zamanında Karaman demokrasisi sağlam uğramış beldeye. Şimdi tribünler boş...

4- Yedi Uyuyanlar Mağarası / TARSUS

Semavi dinlerin ortak inancı... Roma İmparatoru'nun tapınağına kurban sunmak istemeyen 7 gencin kaçıp asırlarca uyuyakaldığı mağara... Bizim mahalle Kehf suresinden hareketle Tarsus'taki mağaraya yöneliyor, karşı mahalle de Efes'te ayinlerle arıyor gençleri. İki mağara da şimdi ciddi bir inanç turizmine dönüşmüş, içleri kalabalık....

3- Kırkgözhan / DÖŞEMEALTI

Antalya'nın ayakta kalan kervansaraylarından... Erimekte olan Evdirhan'a göre fazlasıyla nefes alıyor. 800 yıllık Selçuklu yapısının kemerli alanlarında şimdi gelinler ile damatlar dans ediyor. Adını aldığı nilüfer çiçekli gölü üzerinde hafta sonları selfi yarışları düzenleniyor. Özellikle karavanlar için tavsiye edilesi...

2- ANTALYA

Türkiye'nin en Akdeniz'i... Denizi, yeşili, Bey Dağları, yörükleri, falezleri, yaylaları ve 86.Federe birimlerini burada kuran Ruslar'ıyla bu kent başka bir dil konuşup başka bir kafa yaşıyor.

1- Selime Katedrali / KAPADOKYA

Ihlara vadisinin bitiş noktası...Peribacası, kervan yolu ve kiliseleriyle devrin insanını sizinle buluşturuyor. 700'lü yıllarda oyulan yapılar Kapadokya'nın en büyük katedrali olmuş. İlk yüksek sesli ayin de bu oyuklar içinde dile gelmiş. Ürgüp-Göreme-Aksaray hattındaysanız Selime'yi selamsız geçmeyin.